به نقل از «ایمنا»

پایداری حلقه مفقوده شهرسازی امروز/ نگاه جامع به عرصه‌های شهری و قلمروهای روستایی

تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۰۴۹۷۷

معیار اصلی شناخت شهر تنها عناصر کالبدی نیست، بلکه پایداری و برقراری شریعت و فرهنگ در جامعه است که هویت اصلی شهر را اثبات می‌کند و آن را به تعالی می‌رساند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه شهرهای بزرگ با چالش‌های زیادی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مواجه شده‌اند که کیفیت محیطی و به تبع آن زیست‌پذیری در این شهرها را کاهش داده است، رضایت‌مندی شهروندان با در نظر گرفتن اصول و شاخص‌های زیست‌پذیری با تأکید بر ابعاد زیست‌محیطی و اجتماعی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاخص‌هایی که از نظر صاحب‌نظران و مؤسسات معتبر ملی و بین‌المللی در درک مشترک مردم از رضایت‌مندی زندگی مؤثر و نیازمند شناسایی و تحلیل است، با توجه به کلی بودن این امر به بومی‌سازی آن‌ها براساس صاحب‌نظران و مؤسسات معتبر ملی و بین المللی در محدوده مورد مطالعه مبادرت ورزیده می‌شود تا شاخص‌ها براساس میزان اهمیت خود سطح‌بندی شوند و بتوان در حداقل زمان ممکن به بهترین شرایط در محدوده دست یافت.

اصول حاکم بر شهرسازی یکی از عناصر تأثیرگذار عوامل زیبایی منظر در یک شهر هستند چراکه به دلیل مقیاس، فرم و خصوصیات، تأثیرات گوناگونی بر محیط از لحاظ بصری و سیمای شهری دارند. اما آنچه به نظر می‌رسد این مجموعه‌ها نتیجه تصمیم گیری‌ها و طراحی‌های شتابزده، یکنواخت و اجرای سریع در پاسخ به مسئله هستند؛ این است که امروزه در اغلب شهرها همواره از توجه به بسیاری از اصول و معیارهای معماری و شهرسازی و ارتباط آن با نیازهای روحی و باطنی، هویت و حس زیبایی شناسی افراد کاسته شده است؛ زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است، انسان همواره سعی می‌کند نمود زیبایی را در زندگی و فضاهای زیستن خویش در نظر بگیرد.

در گفت‌وگو با زینب حسینی، کارشناس شهرسازی اصول حاکم شهرسازی در راستای نیل به توسعه پایدار را بررسی کردیم. مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

اصول شهرسازی بر چه مبنایی استوار است؟

معماری هر شهری در پس ظاهر خود دارای معانی برگرفته از جهان بینی و فرهنگ مردم همان جامعه است بنابراین شناسایی معانی و اصول بی‌زمان و بی‌مکان برای شهرسازی و معماری ایران از مکتب فکری حاکم بر آن است که نخستین گام برای تدوین اصول شهرسازی و معماری ایرانی است؛ گام بعدی تبدیل این اصول و ارزش‌ها است که توجه دادن شهرسازان وجه ظاهری برای درک و بهره‌گیری است.

توجه و بازگشت به زمان‌هایی که هنوز استفاده از انرژی‌های فسیلی و تجدیدناپذیر متداول نشده بود، می‌تواند راهگشای دستیابی به راه‌حل‌های بسیار ارزشمندی برای استفاده مؤثر از انرژی‌های پاک در اختیارمان قرار دهد، دقت در این امر که در آن زمان تمام مراحل طراحی بنا همزمان بوده، یکی از ظرایف و رمزهای موفقیت در یکپارچگی بناهای شهری است. فرآیند آموزش سازندگان و مهندسان متفاوت از امروز بوده است، ضمن اینکه زمان یادگیری بسیار طولانی‌تر بود و شیوه یادگیری نیز به صورت عملی و تجربی در کارگاه‌ها انجام می‌شد.

اصول و قواعد شهرسازی معرف چیست؟

نیل به تصوری کم و بیش روشن از اصول و قواعد شهرسازی بومی ایران یک هدف است از یک سو مکتب شهرسازی به دلیل تبیین روشن و دقیق مضمونی، در تاریخ معماری و شهرسازی ایران، به عنوان نمادی از شهرسازی بومی معرفی شده و شرح و بسط یافته است و از سوی دیگر دو جنبش «نوشهرگرایی» و «هسته‌های سازمند شهری» به مثابه نمادی از نظریه‌های معاصر شهری و روستایی که ریشه در پایداری دارند، بازخوانی شده‌اند.

اصول و قواعد شهرسازی بومی در قالب چندین محور ارائه شده است، یافته‌ها نشان از آن دارند که میان مکتب شهرسازی و اصول و قواعد نظریه‌های معاصر شهرسازی به ویژه «نوشهرگرایی» و «هسته‌های سازمند شهری»، تمایزهایی اندک و قرابت‌هایی بی‌شمار وجود دارد در واقع تحلیل این دو جریان، بیش از آنکه مبین تعارض و ناهمخوانی میان ویژگی‌های شهرسازی بومی و مؤلفه‌های معاصر و جهان شمول شهری باشد، قرین و همسو بودن این و آن را یادآور می‌شود.

چرا اصول شهرسازی در طول زمان دستخوش تغییر شده است؟

ریشه این تفاوت‌ها به ناهمزمانی جریان‌های مذکور باز می‌گردد به بیان ساده، این مصادیق تناقض زا، بنا به مقتضیات و شرایط زمانه و با عطف به زیست جهان ایرانیان عصر صفویه، هرگز در مکتب شهرسازی به عنوان چالشی جدی مطرح نبودند. در مقابل ریشه داشتن مفهوم پایداری در ویژگی‌های شهر سنتی ماقبل مدرن، زمینه‌ساز شکل‌گیری قرابت‌های بسیاری میان جریانات معاصر شهرسازی و مکتب شهرسازی شده است. این تشابهات محملی مناسب برای استخراج اصول و قواعد شهرسازی بومی هستند اصولی که از یک سو سر در درون دارند و رگه‌هایی از آموزه‌های مکتب شهرسازی را در خود دارند و از دیگر سوی نگاه به بیرون دارند و پژواکی از مولفه‌ها و مشخصه‌های مکاتب معاصر شهرسازی را بیان می‌کنند، حوزه شمول این اصول، تنها شهر و عرصه‌های شهری نیست بلکه روستا و قلمروهای روستایی را نیز می‌تواند در بر گیرد.

شهرسازی در ایران چه مسیری را طی می‌کند؟

معماری ایرانی در بستر فرهنگ اسلامی حاکم بر جامعه، مسیر تکامل خود را طی کرده است در این میان شناخت اصول و عوامل وحدت‌بخش معماری سنتی، برای باززنده‌سازی فرهنگ و معماری برگرفته از آن، در جامعه امروزی مورد نظر بسیاری از محققان است، شهر از دیدگاه اسلام با معیار وسعت و جمعیت سنجیده نمی‌شود؛ گرچه بزرگی و جمعیت شرط لازم برای شهر محسوب می‌شود. در اسلام شرط کافی تعریف شهر، شاخصه‌های اجتماعی است، این شاخصه‌ها محتاج مطالعه و تدبر است. در این بین پرسش‌هایی مطرح می‌‎شود که برای پاسخگویی به آنها از الگوی مطالعات میان رشته‌ای استفاده کردیم.

به طور خلاصه به چگونگی پیدایش و شکل‌گیری اصطلاح" شهر" در تمدن اسلامی پرداخته شده است و اصول و ویژگی‌های آن مورد بررسی قرار گرفته است. معماری و شهرسازی در دوران معاصر نقد شده و سپس راه‌حل‌هایی برای فرار از بحران بی‌هویتی در شهرها ارائه شده است. در نهایت این نتیجه به دست آمد که معیار اصلی برای شهر شمردن هر شهر، صرفاً عناصر کالبدی آن نیست بلکه پایداری و برقراری شریعت و فرهنگ در جامعه است که هویت اصلی آن شهر را به اثبات می‌رساند.

کد خبر 653027

منبع: ایمنا

کلیدواژه: چهارمحال و بختیاری شهر و کلانشهر شهر سازی اصول شهرسازی شهرهای ايران توسعه شهر شهر مدیریت شهری کلانشهر شهرداری برنامه ریزی شهری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق شهرسازی بومی مکتب شهرسازی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۰۴۹۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۱۰۰ هزار خانواده فاقد مسکن در لرستان شناسایی شده است

 ارسلان مالکی  در جلسه شورای مسکن در استانداری لرستان اظهار داشت: نمی‌توان برای این ۱۰۰ هزار خانواده بدون مسکن برنامه نداشته باشیم، بلکه باید این موضوع رسیدگی و حل آن نیازمند یک هم افزایی و همدلی بین دستگاهی است.

وی افزود: با مطالعه و بررسی‌های انجام شده ظرفیت‌های استان لرستان شناسایی شده است که نیازمند همکاری سایر دستگاه‌ها هستیم و در این بین سازمان جهاد کشاورزی نقش موثرتری دارد تا مساله تامین زمین حل شود.

رییس سازمان ملی زمین و مسکن یادآور شد: برای حل مشکل زمین می‌توان از زمین‌های دستگاه‌های مختلف بهره گرفت که اجازه قانونی وجود دارد.

مالکی با تاکید بر اینکه مساله تامین زمین مسکن را باید بعنوان یک مساله جدی در لرستان مورد توجه باشد، گفت: لرستان در ارزیابی‌های مسکن ملی آخرین استان است که باید با همدلی و همکاری از مرحله تامین زمین عبور کمیم.

معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: در سفر‌های استانی سایر استان‌ها از مرحله تامین زمین گذشته اند و ملاک ارزیابی‌ها تعداد وحد‌های تحویل داده شده است در لرستان، اما متاسفانه پس از گذشت سه سال از دولت همچنان در مرحله تامین زمین باقی مانده است.

لرستان و ظرفیت ساخت دهکده شهری

روح اله اکبری، مشاور وزیر راه و شهرسازی نیز در جلسه شورای مسکن با تاکید بر اینکه لرستان از ظرفیت خوبی برای ساخت دهکده شهری برخوردار است، گفت: دهکده شهری چیزی بین شهر و روستا است که در کشاورزی باغات حفظ می‌شود.

وی افزود: با توجه به امکاناتی اعم از آب و برق و سایر خدمات رفاهی که در روستا‌ها فراهم شده است بنوعی زیرساخت لازم برای دهکده‌های شهری فراهم است و فرایند تصویب ساخت آن در داخل استان قابل حل و فصل است.

اکبری با انتقاد از اینکه برخی دستگاه‌ها در اجرای مسکن ملی موضع سلبی دارند گفت: این طرح یک فعالیت بین بخشی است و نیاز به همکاری سایر دستگاه‌ها وجود دارد.

مشاور وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: استان لرستان به لحاظ توپوگرافی خشنی که دارد از نظر تامین زمین مورد نیاز شرایط سخت تری دارد، اما در بخش‌هایی از جمله بافت فرسوده سهم استان پررنگ‌تر در نظر گرفته شده است.

مهلت یک هفته‌ای استاندار لرستان برای تامین زمین طرح نهضت ملی مسکن

استاندار لرستان هم در این جلسه ضمن تعیین مهلت یک هفته‌ای برای تامین زمین طرح نهضت ملی مسکن، خواستار همکاری جدی دستگاه‌های مسئول در تامین زمین مورد نیاز ۱۱۶ هزار واحد مسکونی سهم لرستان شد.

ابوطالب شفقت با اعلام مهلت یک هفته‌ای به معاونت امور عمرانی استانداری، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، مسکن و شهرسازی و سایر اعضا آنها را موظف به ارائه آمار کسری زمین در روستا و شهر، شناسایی و تامین زمین مورد نیاز کرد.

وی با اشاره به اینکه مالکیت زمین در کشور از سه حالت خارج نیست، افزود: زمین‌های شهری متعلق به مسکن و شهرسازی است که باید آنرا بر اساس قانون و مجوز لازم در اختیار دولت برای ساخت و ساز قرار دهد، یا در بخش روستایی دولت گسترش داده که بخشی از زمین‌های زارعی خود مالکی در طرح هادی روستا قرار گرفته اند که بنیاد مسکن اجازه ساخت را صادر نماید و بخشی منابع طبیعی که آنهم می‌شود سهم دولت بنیاد مسکن و منابع طبیعی کمک کنند واگذار شود.

وی اضافه کرد: بافت‌های فرسوده و زمین‌های متعلق به شهرداری که با رابطه مناسب دولت و شهرداری باید آنها هم به ظرفیت زمین‌های طرح ملی اضافه شود.

استاندار لرستان با تاکید بر تدوین جدول شهر‌ها و روستا‌های بلاتکلیف در تامین زمین افزود: پس از عبور از این سه راه حل مسکن و شهرسازی و منابع طبیعی موظفند کسری زمین را تامین کنند.

شفقت افزود: اگر شرایط لازم در استان مهیا و قوانین کشوری اجازه واگذاری نداد از طریق هیئت دولت و وزرای محترم موضوع را پیگیری و به نتیجه خواهیم رساند.

باشگاه خبرنگاران جوان لرستان خرم آباد